در این مطلب قصد داریم از عوارض بارداری در سن بالا بگوییم. تعداد زنانی که اولین فرزند خود را بین 30 تا 40 سالگی به دنیا آورده‌اند در 20 سال گذشته تقریباً سه برابر شده است. علاوه بر این، تعداد مادران بار اول پس از 40 سال تقریبا 50 درصد افزایش یافته است و پزشکان مجبورند این را در نظر بگیرند. اکنون دیگر زایمان در بزرگسالی چیزی غیرعادی محسوب نمی‌شود؛ با این وجود نمی‌توان از ساعت بیولوژیکی بدن زنان غافل شویم.
همچنین بخوانید: آزمایش خون تعیین جنسیت
زنان و بارداری در سنین بالا
بهترین سن برای بارداری تا 35 سالگی است. اما خانم‌های مسن چه باید بکنند؟ با عبور از مرز مشخصی در سن، تنها تعداد کمی می‌توانند به طور طبیعی باردار شوند. در این صورت ممکن است به کمک روش‌های درمانی مانند IVF بتوانند همچنان باردار شوند. اگرچه این تکنیک به یک زن مسن شانس 100٪ بارداری نمی‌دهد؛ اما مشکل اصلی عوارض ناشی از افزایش سن است و به همین دلیل بسیاری از کشورها محدودیت سنی برای IVF تعیین کرده اند. به طور مثال در استرالیا بعد از 50 سال IVF انجام نمی‌دهند.
تصور می‌شود زنانی که یائسگی دیررس را تجربه می‌کنند، نسبت به زنانی که زودتر بارور می‌شوند، کمتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، پوکی استخوان و زوال عقل هستند؛ اما آیا این بدان معناست که انجام IVF و سپس حمل و به دنیا آوردن کودک در سنین بالاتر حتی با یائسگی دیررس بی‌خطر است؟ آیا خطرات و عوارض دیگری در ارتباط با بارداری و زایمان در 50، 60 یا حتی 40 سالگی وجود دارد؟
دانشمندان استرالیایی محاسبه کرده‌اند که به ازای هر 1000 تولد، حداقل یک فرزند از یک زن ۴۵ساله یا بیشتر متولد می‌شود.
خطرات و عوارض بارداری در سنین بالا چیست؟
سؤال اصلی که به دلایلی کمتر باعث نگرانی بیماران مسن‌تری که تصمیم به انجام IVF دارند، این است که خطرات مرتبط با سن در دوران بارداری چیست؟
زنان بالای 30 سال دو برابر بیشتر از زنانی که قبل از 30 سالگی باردار می‌شوند (5٪ در مقایسه با 2٪) در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا (پره اکلامپسی) در دوران بارداری هستند و دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به دیابت بارداری هستند (5- 10٪ در مقایسه با 1-2.5٪.
بیش از نیمی از زنان بالای 40 سال نمی‌توانند به تنهایی زایمان کنند و تحت عمل سزارین قرار می‌گیرند که باز هم سلامتی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
افزایش سن مادر احتمال مرگ در دوران بارداری یا زایمان را افزایش می‌دهد. احتمال مرگ مادران بالای 50 سال در طی شش هفته پس از زایمان به دلیل عوارض ناشی از خونریزی پس از زایمان نسبت به مادران جوان، شش برابر بیشتر است.
مادران بالای 40 سال بیش از دو برابر بیشتر احتمال دارد مرده زایی را تجربه کنند. همچنین خطر سقط جنین در آنها بیشتر است.
کودکانی که از مادران بزرگ‌تر به دنیا می‌آیند 1.5 تا 2 برابر بیشتر احتمال دارد نارس (قبل از 36 هفته) و با وزن کم متولد شوند. وزن کم هنگام تولد و نارس بودن خطرات فوری برای کودکان از جمله مشکلات مربوط به رشد ریه و همچنین چاقی و دیابت در بزرگسالی به همراه دارد.
بارداری استرس و فشار بیشتری را بر قلب و عروق خونی وارد می‌کند که احتمال سکته مغزی را در آینده افزایش می‌دهد.
بخوانید: آزمایش کاریوتایپ
معاینات قبل از بارداری برای زنان در سنین بالا
معاینات قبل از بارداری و برخی از آزمایش‌ها مانند آزمایش آمینوسنتز برای زنان در سنین بالا یک جنبه حیاتی از مراقبت بهداشتی زنان است. زنان در سنین بالا، به خصوص برای بارداری، نیاز به مراقبت و معاینات بهداشتی و پزشکی ویژه دارند. معاینات قبل از بارداری در این گروه از زنان به منظور ارزیابی وضعیت سلامت، شناسایی عوامل خطر و ایجاد برنامه درمانی مناسب برای حفظ سلامت مادر و جنین انجام می‌شود.
این معاینات شامل آزمون‌های خونی (مانند آهن، ویتامین D، و آزمون‌های گروه خونی و فاکتورهای رزوس)، اندازه‌گیری فشار خون، بررسی سابقه پزشکی و خانوادگی، ارزیابی وضعیت ایمنی و اطمینان از اینکه تمامی واکسیناسیون‌های لازم انجام شده باشد، می‌شوند.
همچنین، افزایش سن ممکن است با عوارضی مشابه ناراحتی‌ها و مشکلات سلامت همراه باشد که بررسی دقیق در آزمایشگاه ژنتیک پزشکی ویرا واقع در شهر تهران، انجام می‌دهد. این آزمایشات شامل کاریوتایپ، QF-PCR و MLPA برای شناسایی ناهنجاری‌های کروموزومی در نمونه‌های مایع آمینیون، پرزهای جفت و یا بافت جنین است. همچنین آزمایش غیر تهاجمی NIPT از خون مادران باردار بالای 8 هفته در آزمایشگاه ژنتیک پزشکی ویرا انجام می‌شود که قادر است ناهنجاری‌های هر 23 جفت کروموزوم جنین را شناسایی کند.
سخن پایانی
عوارض بارداری در سن بالا چیست؟ زنان امروزه به دلیل دغدغه‌های اجتماعی خود ممکن است مادر شدن را تعویق بیندازند که این با برخی از مشکلات و عوارض همراه است. در مطلب امروز ویراژنتیک این موارد را مورد بررسی قرار دادیم.