آیا می‌دانید HLA چیست؟ و همچنین در بدن چه وظایفی دارد؟ HLA مجموعه ای مجزا از انواع مختلف پروتئینی است، که روی سطح سلول قرار دارند. بهتر است برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این بیماری در این مقاله با ما همراه باشید.
HLA کوتاه شده عبارت (Human Leukocyte Antigen) است. این سیستم HLA تنظیم پاسخ ایمنی را فراهم کرده و فرآیند های فیزیولوژیکی مهمی مانند تعامل سلول های ایمنی بدن، شناسایی سلول ها و شروع و اجرای پاسخ ایمنی را کنترل می کند.
پروفایل HLA برای هر فرد منحصر به فرد است. مولکول های HLA به‌عنوان نوعی «آنتن» روی سطح سلول ها عمل می کنند. همچنین به بدن اجازه می دهند تا سلول های خودی و خارجی (باکتری‌ها، ویروس‌ها، سلول‌های سرطانی و غیره) را شناسایی کرده و در صورت لزوم، پاسخ ایمنی درست را ایجاد کند.
وظیفه سیستم HLA در بدن
ژنوتیپ HLA لزوماً هنگام انتخاب اهداکننده برای عمل پیوند و بارداری در نظر گرفته می شود. پیش آگهی مطلوب برای پیوند عضو با حداکثر شباهت دهنده و گیرنده از نظر آنتی‌ژن‌های سازگاری بافتی بیشتر است.
اطلاعات بیشتر: مرکز مشاوره ژنتیک تهران
سیستم HLA در بارداری
حال که سوال خود را در رابطه با HLA چیست؟ دریافت کردید، با ما همراه باشید تا با سیستم HLA در بارداری آشنا شوید:
در سه ماهه اول بارداری، آنتی‌ژن های پدری جنین که برای بدن مادر بیگانه است. یعنی باعث می شود مادر آنتی‌بادی های محافظ تولید کند. این آنتی‌بادی های محافظ به آنتی‌ژن های HLA پدری جنین متصل می شوند و از آنها در برابر سلول های سیستم ایمنی مادر (سلول های NK) محافظت می کنند و باعث بارداری طبیعی می شوند.
در ابتدای بارداری (سه ماهه اول)، آنتی‌ژن‌های والدین جنین که برای بدن مادر بیگانه هستند، باعث تولید آنتی‌بادی های محافظ توسط مادر می شوند.
این آنتی‌بادی های محافظ به آنتی‌ژن های HLA والدین جنین متصل می شوند و از آنها در برابر سلول های سیستم ایمنی مادر (سلول های NK) محافظت می کنند و باعث بارداری طبیعی می شوند.
کاربردهای آزمایش HLA
در پیوندشناسی، تعیین سازگاری بافتی در جفت های اهداکننده و گیرنده، نقش زیادی در بقای پیوند یا عدم ایجاد واکنش های ایمونولوژیکی پس از تزریق اجزای خون دارد. تجربه جراحی با پیوند و بهبود کیفیت تایپ HLA نشان می دهد که میزان بقای یک عضو پیوندی یا موفقیت در انتقال خون به طور مستقیم به میزان ناسازگاری HLA بستگی دارد.
برای اینکه پیوند موفقیت آمیز باشد باید هم فرد دهنده و هم فرد گیرنده ی عضو پیوندی از نظر پروفایل HLA بررسی شوند. این بررسی باید به صورت High Resolution انجام گیرد، تا بهترین ارزیابی جهت انجام پیوند صورت گیرد.
همچنین تایپ HLA برای ارزیابی خطر ابتلا به چندین بیماری از جمله دیابت شیرین (DM) مورد استفاده قرار می گیرد. برای مثال انواع خاصی از آنتی‌ژن های HLA در بیماران دیابتی شایع تر از سایرین است. برخی از آلل ها (انواع یک ژن) ممکن است حساسیت به بیماری را افزایش دهند یا اثر محافظتی در برابر دیابت داشته باشند.
با در نظر گرفتن تمام داده های فوق و تحقیقات علمی، توصیه می شود تایپ HLA اجباری برای همه بیماران بزرگسال در صورت تشخیص لوسمی‌حاد میلوئیدی، لوسمی‌لنفوبلاستیک حاد، MDS، لوسمی‌میلوئید مزمن (در موارد هماتولوژیک کافی) انجام شود.
آزمایش HLA در آزمایشگاه ژنتیک پزشکی ویرا
برای سیستم ایمنی، هر پروتئینی که توسط ژن ها کدگذاری می‌شود، آنتی ژن هستند و پتانسیل ایجاد پاسخ ایمنی را دارند.
برای بررسی کاندید پیوند حتما باید قبل از شروع مراحل پیوند ، افراد گیرنده و دهنده از لحاظ HLA تعیین ژنوتایپ شوند و این آزمایش باید حتما به صورت High Resolution صورت گیرد تا پزشک بتواند با دید باز بهترین تصمیم را برای پیوند بیمار اخذ کند. تعیین ژنوتیپ در آزمایشگاه ژنتیک پزشکی ویرا که یک آزمایشگاه تشخیصی ژنتیک است صورت می گیرد. با یک آزمایش خون ساده می توانید قبل از پیوند اعضا از پروفایل ژنتیکی HLA خود مطلع شوید. لازم به ذکر است در آزمایشگاه ژنتیک پزشکی ویرا تعیین تایپ HLA با روش NGS، که روشی به روز و مورد تایید دنیا است انجام می گیرد.
سخن پایانی
در این مطلب به سوال HLA چیست؟ پاسخ داده شد. سیستم HLA می تواند به حل مشکلات مهم پزشکی مانند پیوند اعضا و بافت، مبارزه با سرطان و بیماری‌های خودایمنی و غیره کمک کند.