مقدمه
سندرم اسمیت-لملی-اوپیتز (Smith-Lemli-Opitz Syndrome یا SLOS) یک اختلال ژنتیکی نادر با توارث اتوزومال مغلوب است که ناشی از نقص در مسیر بیوسنتز کلسترول می‌باشد. این بیماری به دلیل جهش در ژن DHCR7 (Dehydrocholesterol Reductase 7) ایجاد می‌شود و تأثیرات گسترده‌ای بر رشد و عملکرد بدن دارد. در ادامه، به بررسی دقیق این بیماری از نظر ژنتیکی و مدیریتی در آزمایشگاه ژنتیک پزشکی ویرا می‌پردازیم.
علائم سندرم اسمیت-لملی-اوپیتز یا SLOS
جهش‌های مرتبط با بیماری SLOS
ژن DHCR7 که بر روی کروموزوم 11q13.4 قرار دارد، مسئول کدگذاری آنزیم 7-دی‌هیدروکلسترول ردوکتاز است. این آنزیم در مرحله نهایی مسیر سنتز کلسترول نقش کلیدی ایفا می‌کند. تاکنون بیش از 200 جهش مختلف در این ژن شناسایی شده است که شامل جهش‌های بی‌معنا، جهش‌های اشتباه و حذف‌های کوچک هستند.
شایع‌ترین جهش‌ها:
- c.964-1G>C (جهش اسپلیسینگ)
- p.Trp151X (جهش بی‌معنا)
این جهش‌ها باعث کاهش یا توقف عملکرد آنزیم می‌شوند و تجمع 7-دی‌هیدروکلسترول (7-DHC) و کاهش سطح کلسترول را به دنبال دارند که منجر به علائم متنوع بیماری می‌شود.
فراوانی بیماری SLOS
فراوانی SLOS در جمعیت عمومی حدود 1 در 20,000 تا 1 در 40,000 تولد زنده تخمین زده شده است، اما شیوع ناقلین جهش در ژن DHCR7 بسیار بیشتر است و در برخی جمعیت‌ها به 1 در 50 می‌رسد. این بیماری در افراد اروپایی‌تبار شایع‌تر از سایر گروه‌های قومی است.
توارث بیماری SLOS
SLOS یک بیماری اتوزومال مغلوب است. برای ابتلای کودک، هر دو والد باید ناقل جهش در ژن DHCR7 باشند. احتمال انتقال بیماری به فرزندان در هر بارداری، 25 درصد است. این موضوع اهمیت بالایی در مشاوره ژنتیک پیش از ازدواج یا بارداری دارد.
توارث سندرم اسمیت-لملی-اوپیتز یا SLOS
علائم بالینی سندرم SLOS
علائم SLOS بسیار متنوع بوده و از موارد خفیف تا شدید متفاوت است. این علائم شامل:
- نقائص ظاهری:
- صورت پهن، ناهنجاری‌های گوش، لب‌شکری، میکروسفالی
- ناهنجاری‌های اندامی:
- سین‌داکتیلی انگشتان دوم و سوم پا، پلی‌داکتیلی، کوتاهی اندام‌ها
- نقائص تکاملی و ذهنی:
- تأخیر تکامل ذهنی-حرکتی، اوتیسم، کاهش تون عضلانی
- نقایص سیستم‌های داخلی:
- ناهنجاری قلبی، کلیوی و دستگاه گوارش
- حساسیت به نور:
- واکنش‌های شدید پوستی به نور خورشید
روش‌های تشخیص بیماری SLOS در آزمایشگاه ژنتیک پزشکی ویرا
- تست بیوشیمیایی:
اندازه‌گیری سطوح 7-دی‌هیدروکلسترول (7-DHC) و کلسترول در سرم بیمار. افزایش 7-DHC به همراه کاهش کلسترول نشان‌دهنده اختلال در بیوسنتز کلسترول است. - آزمایش ژنتیک:
شناسایی جهش‌های ژن DHCR7 با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته مانند NGS یا توالی‌یابی سنگر (Sanger Sequencing). - تشخیص پیش از تولد (PND):
در مواردی که والدین ناقل جهش شناخته شده هستند، امکان بررسی جنین با استفاده از آمنیوسنتز یا نمونه‌برداری از پرزهای کوریونی (CVS) فراهم است.
پیشگیری از SLOS
- مشاوره ژنتیک:
مشاوره ژنتیک در زوج‌هایی که سابقه خانوادگی یا ناقل جهش DHCR7 هستند، ضروری است. - غربالگری ناقلین:
انجام آزمایش‌های ژنتیک پیش از ازدواج یا بارداری برای شناسایی ناقلین. - تشخیص پیش از تولد یا تشخیص پیش از لانه‌گزینی (PGD):
امکان انتخاب جنین سالم در روش‌های کمک‌باروری.
مدیریت و درمان بیماری SLOS
اگرچه درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، مدیریت مناسب می‌تواند کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد:
- درمان کلسترول خوراکی:
مصرف کلسترول خوراکی به منظور بهبود علائم متابولیکی و رشد بیمار. - مکمل‌های آنتی‌اکسیدان:
برای کاهش اثرات مضر تجمع 7-DHC. - مراقبت‌های تخصصی:
درمان‌های حمایتی از جمله گفتاردرمانی، کاردرمانی و فیزیوتراپی. - مدیریت علائم خاص:
- جراحی برای اصلاح ناهنجاری‌های ساختاری
- محافظت از پوست در برابر نور خورشید
نقش آزمایشگاه ژنتیک پزشکی ویرا در تشخیص و مدیریت SLOS
آزمایشگاه ژنتیک پزشکی ویرا با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته مانند توالی‌یابی نسل جدید (NGS) و کادری متخصص، خدمات جامعی برای تشخیص و مدیریت بیماری SLOS ارائه می‌دهد. همچنین، ارائه مشاوره ژنتیک دقیق و تست‌های غربالگری، امکان پیشگیری مؤثر از این بیماری را فراهم می‌کند.
برای اطلاعات بیشتر درباره آزمایش‌ها و خدمات، می‌توانید با آزمایشگاه ژنتیک پزشکی ویرا تماس بگیرید. ما در کنار شما هستیم تا بهترین مسیر درمان و پیشگیری را انتخاب کنید.